طاغوت‌ها می‌خواهند رابطه انسان را با خداوند از بین ببرند

حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدباقر علم الهدی استاد حوزه علمیه و تولیت مدرسه علمیه قاسم بن الحسن (ع) در شرح آیه «الم یعلم بان الله یری» گفت: خداوند متعال می‌فرماید آنان آیا نمی‌دانند که خداوند متعال حاضر و ناظر است. در حقیقت خداوند متعال در این آیه و همچنین آیات قبل ریشه طغیان را در دو امر خلاصه می‌کند. در سوره علق می‌فرماید «ان الانسان لیطغی و ان راه استغنی» می‌فرماید که اولین عامل طغیان و سرکشی انسان‌ها غنا، بی‌نیازی و افسارگسیختگی مادی زندگی انسان‌ها است و دومین عامل گرفتاری انسان‌ها در این است که تصور کند خداوند او را نمی‌بیند و خود را از چشمان تیزبین حضرت دوست مخفی ببیند.

وی افزود: در سوره علق خداوند متعال فرمایشات بسیار مهمی را به انسان‌ها تذکر می‌دهد اولاً به انسان‌ها هشدار می‌دهد که ما هرچه می‌دانستیم به تو آموختیم اما این انسان در مقابل خداوند مهربان طغیان کرد. انسان‌ها به خاطر اینکه به غلط خود را بی‌نیاز می‌بینند دست به طغیان می‌زنند و سرآغاز طغیان آنها هم از جدا شدن ارتباط‌گیری با پروردگار عالم شروع می‌شود که می‌فرماید «ارءیت الذی ینهی» «عبدا اذا صلی» آیا نمی‌بینید آن بنده‌ای که وقتی نماز می‌خواند او را منع می‌کند و او را از نماز باز می‌دارد. از اینجا انحراف انسان آغاز می‌شود در حالی که اگر دقت کنیم باید ببیند که غنی بودن کمال انسان است اما خود را غنی دانستن و غنی دیدن زمینه آغاز لغزش‌ها است. اینکه انسان در زندگی غنی باشد یک فرصت، لطف و عنایت الهی است اما خود را غنی دیدن از پروردگار عالم سبب لغزش انسان است.

این استاد حوزه علمیه ادامه داد: خداوند در سوره علق برای اینکه انسان خود را غنی نبیند به او توجه می‌دهد که ایمان و اعتقاد به معاد مانع طغیان شما است. انسان و هستی همه هدفمند به سوی پروردگار عالم قدم برمی‌دارند. بسیاری از انسان‌ها روبروی خدا و بسیاری هم پشت به خدا در قطار زمان به سوی خدا در حال حرکت هستند. که خداوند در سوره انشقاق می‌فرماید «یاایها الانسان انک کادح الی ربک کدحا و ملاقیه» یعنی «ای بشر تو به سوی پروردگار عالم در حال حرکت هستی تو را جبراً برای لقاء خدا می‌برند» از صالح‌ترین تا شقی‌ترین و ظالم‌ترین انسان‌ها همه سوار بر قطار زمان هستند و به سمت خداوند حرکت می‌کنند اما کسانی که خداوند متعال پرونده عمل آنها ره دست راست آنها می‌دهد حکایت از آن دارد که رو به خدا حرکت کردند لذا پرونده آنها را به دست راست آنها می‌دهد و خداوند در سوره انشقاق می‌فرماید محاسبه و بازجوی آنها در قیامت به سرعت به پایان می‌رسد. اما آن عده از انسان‌هایی که نامه عمل آنها را از پشت سر می‌دهد به این علت بوده که آنها پشت به خدا حرکت می‌کردند. کسانی که طبق دستورات الهی عمل می‌کردند نامه عمل آنها را از روبرو می‌دهند اما آنها که بر خلاف دستورات الهی عمل می‌کرد نامه آنها را از پشت سر آنها می‌دهند. زبانه آتش تمام پیکر آنها را می‌گیرد. برای اینکه انسان به این طغیان نرسد خداوند توجه می‌دهد که «ان الی ربک الرجعی» بازگشت همه شما به سوی خداوند است. همه انسان‌ها و همه هستی هدفمند به سوی خدا حرکت می‌کنند اما طاغوتیان و ستمگران مخالفان با نماز هستند. این حکایت از عملکرد آنها دارد چرا که می‌خواهند رابطه انسان را با خداوند از بین ببرند چراکه نماز نشانه بندگی انسان در مقابل پروردگار عالم است و طاغوتیان از این رابطه ناراحت هستند. طاغوتیان از انسان‌های هوسران و بی‌تفاوت ناراحت نمی‌شوند اما از بندگی در پیشگاه پروردگار عالم ناراحت می‌شوند. این اولین ریشه طغیان انسان‌ها است.

تولیت مدرسه علمیه قاسم بن الحسن با بیان اینکه ریشه دوم طغیان انسان غفلت است، ابراز کرد: خداوند متعال به انسان‌های گناهکار، ستمکار و افسار گسیخته توجه می‌دهد که آیا نمی‌دانید خداوند شاهد و ناظر بر اعمال و کردار شما است. در آیه دیگر می‌فرماید فردای قیامت عده‌ای را به جهنم وارد می‌کند. از آنها سوال می‌شود آیا آنها چشم و قلب نداشتند که از دیده‌ها و شنیده‌ها در دل خود به نتیجه مطلوب برسند. خداوند می‌فرماید نه آنها قلب داشتند اما نور قلب را خاموش کرده بودند. آنها دل داشتند اما تفقه نمی‌کردند چشم داشتند اما نمی‌دیدند. آنها همچون حیوانات هستند. حیوانات صرفاً ظاهر می‌بینند و می‌شنوند قرآن می‌فرماید آنها حتی از حیوانات هم پست‌تر هستند؛ چرا که حیوانات فقط برای سیر کردن شکم خود تلاش می‌کند وقتی سیر شد ادامه کار را واگذار می‌کند؛ اما انسان هیچگاه سیر نمی‌شود دنیا برای او حکم آب شور دارد هرچه می‌خورد بیشتر تشنه می‌شود. آنها حتی گمراه‌تر از حیوانات هستند چراکه آنها دچار غفلت هستند و چشم تیزبین پروردگار عالم را نمی‌بینند خود را به کوری زده‌اند و فکر می‌کنند خداوند مراقب آنها نیست. در حالی که خداوند متعال در کمین همه انسان آنها فکر می‌کند که خدا آنها را نمی‌بیند آنها در منظر پروردگار عالم هستند.

وی خاطرنشان کرد: در آیات آغازین سوره بقره می‌فرماید انسان‌های بیمار در مقام خدعه و مکر بر خدا و مؤمنان هستند، اما آنها فقط به خود خدعهو مکر می‌کنند. چشم خود را بستند و فکر می‌کنند همه جا تیره و تار است و تصور می‌کنند چیزی در این نظام هستی نیست. دل‌های آنها بیمار است و چون نخواستند قلب خود را از این بیماری نجات بدهند هر روز بر گمراهی آنها افزوده می‌شود و برای آنها عذابی بسیار سخت و دردناک خواهد بود. وقتی خدا را شاهد و ناظر بر عملکرد خود ببینیم هیچگاه دست به گناه نمی زنیم زیرا تنها نیستیم.