این گیاهان از «خوردن گوشت» لذت خواهندبرد
به گزارش محیانیوز،ما معمولاً گیاهان را در انتهای زنجیره غذایی تصور میکنیم. اما گیاهان گوشتخوار که قادر به جذب، گرفتن و هضم طعمه هستند، با توانایی شگفتانگیزشان در تغذیه از حیوانات، قوانین طبیعت را زیر و رو کردهاند.
از این مجموعه متنوع، گیاهان کوزهدار یکی از بزرگترین گروهها را شکل میدهند. آنها به راحتی با تلههایشان از خویشاوندان گوشتخوارشان مانند ونوس مگسخوار، ژالهپوش و انبانی (پشهگیر) قابل تشخیص هستند: برگهای اصلاحشدهای که با هم تا میشوند تا حفره عمیقی را شکل دهند که پر از مایعی است که به هضم حیوانات کوچک (عمدتا حشرات) کمک میکند.
تکامل یافتن برای بهرهمندی از طعم گوشت
بَری رایس، اختر زیستشناس و گیاهشناس کالج سیرا در کالیفرنیا که بیش از ۸۰۰ گیاه از خانواده Sarraceniaceae را پرورش داده، میگوید: پرورش این برگهای پیچیده برای گیاهان کوزهدار هزینهی منابع متابولیک زیادی دارد. با این حال، گیاهان کوزهدار سماجت میکنند، چون وجود این برگها به آنها امکان میدهد در محیطهای نامساعد مانند قلههای کوههای بارانی و زمینهای باتلاقی رشد کنند. در این خاکهای تهی از مواد مغذی، جیرههای حیوانی گیاهان، نیتروژنی را در اختیار آنها قرار میدهد که در نبود این رژیم، دچار کمبود آن میشدند.
یک پروانه سبز کمرنگ شهد را حس کرده و روی گیاه کوزهدار کمیاب کالیفرنیا نشسته است
گوشتخواری چنان استراتژی موثری است که چندین مرتبه بطور مستقل توسط گیاهانی که نسبتی با هم ندارند، تکامل یافته است. این نمونهی چشمگیری از تکامل همگرا است.
تله مرگبار
تمام گیاهان کوزهدار صرفنظر از چگونگی تکامل یافتنشان، از یک نوع مکانیسم تلهگذاری مبتنی بر جاذبهی نسبتاً مشابهی استفاده میکنند.
نخستین گام، کشاندن طعمه به سمت کوزهی گیاه است که بیشتر گیاهان با شهد شیرین یا رنگهای روشن این کار را انجام میدهند. برخی گیاهان حتی از بو استفاده میکنند، به این شکل که برای جذب انواع مختلف طعمه، بویشان را تغییر میدهند. کوزهدارانی که بوی گل از خود آزاد میکنند، زنبورها و پروانههای بیشتری را جذب خود میکنند، در حالی که آنها که بوی اسیدهای چرب آزاد میکنند، مگسها و مورچههای بیشتری را به تله میاندازند.
تهدیدات و کشفیات
گیاهان کوزهدار به طور فزاینده در معرض خطر هستند. ۶۸ گونه Nepenthes در حال حاضر از سوی اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت (IUCN) به عنوان گونههای در معرض خطر انقراض، در معرض خطر یا آسیبپذیر فهرست شدند، در حالی که سه گونه ساراسِنیا تحت حمایت قانون گونههای در معرض خطر ایالات متحده هستند.
از بین رفتن زیستگاه به دلیل پاکسازی زمین برای کشت نخلهای روغنی و کشاورزی و تغییرات آب و هوایی، تهدیدهای اصلی به شمار میآیند. افزون بر این، شکار غیرقانونی، یکسوم تمام گونههای Nepenthes را تهدید میکند. این بالاترین شمار گونههای در معرض تهدید برای هر گروهی از گیاهان گوشتخوار است.
انقراض گیاهان کوزهدار نه تنها برای اکوسیستم خود این موجودات، بلکه برای نوآوریهای بشری هم مضر است، ویژگیهای قابلتوجه آنها الهامبخش بسیاری از نوآوریها بوده است، از جمله پوششهای نچسب سطوح در اسپریهای تمیزکننده و دفعکنندههای آب در محیطهای صنعتی. افزون بر اینها، هنوز چیزهای زیادی درباره گیاهان کوزهدار وجود دارد که ما نمیدانیم.
دانشمندان دائماً در حال درک و شناخت روابط مختلف بومشناختی، مکانیسمهای تلهگذاری و کشف گونههای جدید هستند. سال گذشته، تیمی از هند، در شهد تولیدشده توسط Nepenthes khasiana نوروتوکسین شناسایی کرد. سال ۲۰۲۲، گروه دیگری از محققان، گونه جدیدی به نام Nepenthes pudica را در اندونزی گزارش کردند که کوزههای آن زیر زمین رشد میکنند. همان سال، محققان دیگر نشان دادند چگونه دو گونه نامرتبط در بورنئو و سیشل، کلاهکهایی را تکامل دادند که وقتی قطرات باران به آنها برخورد کند، مانند تختههای پرش عمل میکنند و حشرات را داخل کوزه پرتاب میکنند.
دیدگاه
آخرین اخبار
پربازدیدترین ها
خواندنی