هالیتوفوبیا چیست؟/ ۱۷ عامل و ۶ راه حل ساده برای یک عارضه همه‌گیر!

بوی خاص نفس می‌تواند بسته به علت آن، متفاوت باشد. بهتر است از یک دوست نزدیک بخواهید تا بوی دهان شما را ارزیابی کند. زیرا ممکن است ارزیابی آن برای خودتان دشوار باشد. اگر فردی در دسترس نیست، یکی از راه‌های بررسی بوی دهان این است که مچ دست خود را لیس بزنید، سپس صبر کنید تا خشک شود، پس از خشک شدن آن را ببویید. بوی بد در این منطقه، به احتمال زیاد نشان‌دهنده بوی بد دهان است. 

دلایل بوی بد دهان چیست؟

اولین سوال هنگام مواجهه با این عارضه این است که بوی بد دهان از چیست؟ در دهان ما صدها باکتری زندگی می‌کنند و محل تجمع آن‌ها در حفره دهانی و بر روی زبان، لثه، فضای بین لثه و دندان و مسیر دستگاه گوارش قرار دارد. نوع بوی بد دهان با توجه به منبع یا علت اصلی آن می‌تواند متفاوت است. بیایید علت بوی بد دهان را بررسی کنیم؛

 

۱. سیگار و قلیان

محصولات توتون و تنباکو باعث ایجاد نفس بدبو می‌شوند. علاوه بر این، احتمال بیماری لثه را افزایش می‌دهند و باعث ایجاد نفس بدبو می‌شوند. افراد سیگاری نیز از این مشکل رنج می‌برند. استعمال دخانیات نه تنها باعث خشک شدن بزاق می‌شود؛ بلکه می‌تواند درجه حرارت دهان را نیز بالا ببرد. در نتیجه دهان، محل پرورش باکتری‌ها می‌شود.

۲. غذا

تجزیه ذرات مواد غذایی که در دندان گیر کرده‌اند، می‌تواند باعث ایجاد آن شود. برخی از غذاها مانند پیاز و سیر نیز می‌توانند نفس بدبو ایجاد کنند. به علاوه محصولات حاصل از هضم آن‌ها از طریق خون به ریه‌ها منتقل می‌شوند و می‌توانند بوی نفس را تحت تاثیر قرار دهند.

پیاز و سیر رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین تحریک‌کننده‌های بوی بد دهان یا هالیتوز هستند. اما موارد دیگری مانند قهوه و الکل به طور موقت باعث بوی بد دهان می‌شوند. پیاز و سیر حاوی روغن‌های تند و تیزی هستند که از طریق جریان خون به ریه‌ها منتقل می‌شوند. وقتی نفس می‌کشید، باقی مانده‌های این مواد با بازدم خارج می‌شوند.

۳. خشکی دهان

بزاق به طور طبیعی دهان را پاک می‌کند. اگر دهان به طور طبیعی یا به علت بیماری خاصی خشک است، می‌تواند موجب بوی بد شود. خشکی دهان به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. برخی داروها می‌توانند خشکی دهان را در پی داشته باشند. دیابت، اضطراب، کم‌آبی و افزایش سن از دیگر دلایل خشک شدن دهان هستند.

۴. بهداشت دهان و دندان

مهم‌ترین و اصلی‌ترین علت بوی بد دهان عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. مسواک زدن و نخ دندان باعث حذف کامل ذرات کوچک مواد غذایی که به آرامی تجزیه می‌شوند و تولید بوی بد در دهان می‌کنند، می‌شود. اگر مسواک زدن منظم و مکرر نباشد باعث ایجاد لایه‌ی نازکی از باکتری‌ها (پلاک) می‌شود. این پلاک ممکن است لثه‌ها را تحریک کند و باعث التهاب بین دندان‌ها و لثه‌ها به نام “التهاب لثه” شود. پروتزها و محصولات مصنوعی در دهان، که به طور منظم یا به درستی تمیز نمی‌شوند، نیز می‌تواند محلی برای تجمع باکتری‌ها باشند.

۵. رژیم های غذایی

روزه‌داری و برنامه‌های غذایی کم کربوهیدرات به علت تجزیه چربی‌ها و تولید موادی به نام کتون که بوی تندی دارند، می‌توانند باعث آن شوند.

۶. داروها

بعضی از داروها می‌توانند بزاق را کاهش دهند و منجر به افزایش بوی بد شوند. سایر داروها پس از تجزیه و انتشار در تنفس، باعث ایجاد نفس بدبو می‌شوند. مثلا نیترات برای درمان دردهای قلبی، برخی داروهای شیمی درمانی، برخی از آرام‌بخش‌ها مانند فنوتیازین و دوزهای بالای مکمل‌های ویتامینی ممکن است عامل آن باشند.

تجزیه برخی داروها مانند نیترات‌ها که در درمان درد قلبی استفاده می‌شوند، بعضی از داروهای شیمی درمانی و برخی مواد آرام‌بخش مانند فنوتیازین‌ها از داروهایی هستند که می‌توانند باعث بد بویی دهان شوند. افرادی که مکمل‌های ویتامینی را در دوزهای بالا مصرف می‌کنند نیز مستعد ابتلا به بوی بد دهان هستند.

۷. مشکلات دهان، بینی و گلو

بعضی اوقات، سنگ‌های کوچک پوشیده از باکتری که روی لوزه‌ها در پشت گلو ایجاد می‌شوند، باعث این عارضه می‌شوند. همچنین عفونت و یا التهاب در بینی، گلو و یا سینوس‌ها می‌تواند موجب نفس بدبو شود.

سنگ‌های لوزه که محل رایج تجمع باکتری‌ها هستند، گاهی منبع بوی بد دهان هستند. عفونت در دهان، زخم‌های جراحی بعد از عمل جراحی در دهان، کشیدن دندان، پوسیدگی دندان، بیماری لثه یا زخم‌های دهان می‌توانند در دهان بوی بد ایجاد کنند.

۸. اجسام خارجی

در صورتی که یک جسم خارجی در حفره بینی گیر کرده باشد، به ویژه در کودکان، بوی بد دهان می‌تواند ایجاد شود. برخی کودکان اجسام خارجی را در حفره بینی خود فرو می‌کنند. این مسئله که بیش‌تر در کودکان دیده می‌شود باعث بوی بد دهان می‌شود.

۹. بیماری ها

برخی بیماری‌ها باعث بدبویی دهان می‌شوند مثل: دیابت کنترل نشده، کتواسیدوز دیابتی، خشکی دهان (بزاق اثر ضد میکروبی دارد)، عفونت‌ گلو، سینوزیت یا عفونت سینوس‌ها. همچنین سرطان‌ها، اختلالات دستگاه گوارش مانند سوزش سر دل یا رفلاکس اسید معده (GERD)، استفراغ، زخم معده، انسداد روده، عدم تحمل لاکتوز، نارسایی کبد، نارسایی کلیه و عفونت دستگاه تنفسی فوقانی یا تحتانی.

بعضی از سرطان‌ها، نارسایی کبدی و سایر بیماری‌های متابولیکی به علت تولید مواد شیمیایی خاصی، سبب تنفس بدبو شوند. بیماری ریفلاکس معده (GERD) به علت بازگشت منظم اسید معده باعث ایجاد نفس بد بو می‌شود.

۱۰. کتو اسیدوزیس

هنگامی که سطوح انسولین بیماران مبتلا به دیابت بسیار پایین است، بدن آن‌ها دیگر نمی‌تواند از شکر استفاده کند و به جای آن از مواد چربی استفاده می‌کند. وقتی که چربی شکسته شود، کتون تولید و ساخته می‌شود. کتون‌ها به مقدار خیلی زیاد در بدن، سمی هستند و باعث به وجود آمدن تنفس مشخص و ناخوشایند می‌شوند. Ketoacidosis یک بیماری جدی و بالقوه تهدیدکننده زندگی است.

۱۱. انسداد روده

تنفس می‌تواند بویی مانند مدفوع داشته باشد، به خصوص پس از یک دوره طولانی استفراغ یا وجود علائم انسداد روده‌ای بوی بد بیشتر حس می‌شود.

۱۲. برونشکتازی (گشاد شدگی مزمن راه های هوایی)

یک مشکل مزمن است که در آن مسیرهای هوایی نسبت به قبل گشادتر می‌شوند و تولید موکوس را در پی دارد. این عارضه منجر به نفس بدبو می‌شود.

۱۳. پنومونی آسپیراسیون

تورم یا عفونت در ریه‌ها و راه‌های هوایی به علت استنشاق استفراغ، بزاق، غذا یا مایعات باعث بروز این بیماری می‌شود. یکی از علائم پنومونی آسپیراسیون تنفس بدبو است.

۱۴. خواب و تغییرات دهان در خواب

در زمان خواب دهان خشک می‌شود و تولید بزاق کاهش می‌یابد. به همین دلیل باکتری‌های عامل بوی بد در دهان بیش‌تر شده و بعد از بیدار شدن، دهان بد بو می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که آپنه خواب نیز می‌تواند باعث بوی بد دهان شود.

۱۵. بارداری

بارداری به خودی خود باعث بوی بد دهان نمی‌شود، اما حالت تهوع و بیماری صبحگاهی که در دوران بارداری شایع است ممکن است باعث بوی بد دهان شوند. علاوه بر این، تغییرات هورمونی، کمبود آب بدن و خوردن غذاهای مختلف به دلیل هوس یا ویار حاملگی نیز ممکن است بوی بد دهان در دوران بارداری را تشدید کنند.

۱۶. آلرژی

مخاطی که در پشت حلق جمع می‌شود، منبع تغذیه باکتری‌هاست. این مشکل در آلرژی و عفونت سینوس‌ها (سینوزیت) دیده می‌شود.

۱۷. سردی معده و بوی بد دهان

وقتی صحبت از بوی بد دهان می‌شود، اول از همه به دنبال دلایل آن در دهان می‌گردیم. اما گاهی این عارضه می‌تواند به علت مشکلات در معده ایجاد شود. اگر به برخی غذاها حساسیت دارید، مشکل می‌تواند مربوط به اسید معده باشد. زمانی که به دلیل مشکلات معده اسید بیشتری تولید می‌شود، این اسید می‌تواند بوی ترشی در دهان ایجاد کند.

۱۸. میکروب معده و بوی بد دهان

هر نوع میکروب و عفونت معده می‌تواند باعث ایجاد بوی بد در دهان شود. به عنوان مثال باکتری که در ایجاد زخم معده نقش دارد، می‌تواند بوی سولفوریک منتشر کند. مطالعاتی که روی بیماران با مشکلات معده انجام شد، نشان دادن افرادی که عامل میکروب در معده آن‌ها هلیکوباکتر پیلوری بوده است، در بیشتر مواقع به تنفس بدبو دچار بوده‌اند.

علت بوی بد دهان در صبح چیست؟

یکی از علل اصلی بوی بد دهان در صبح بهداشت ضعیف دهان و دندان است. اما اگر مرتب مسواک می‌زنید، با این حال دهانتان در صبحگاه بوی بدی می‌دهد، علت می‌تواند خشکی دهان باشد. بزاق مسئول از بین بردن باکتری‌هایی است که بوی بد تولید می‌کنند. در زمان خواب تولید بزاق به حداقل می‌رسد. برخی داروها می‌توانند خشکی دهان را بدتر کنند و در نتیجه این عارضه شدیدتر می‌شود.

درمانهای خانگی

بهداشت دهان و دندان از مهمترین مشکلات بوی بد دهان است.

سایر تغییرات سبک زندگی و داروهای خانگی برای بوی بد دهان عبارتند از:

مسواک بزنید: حتماً روزانه حداقل دو بار مسواک بزنید ، ترجیحاً بعد از هر وعده غذایی.

نخ دندان: نخ دندان باعث کاهش ذرات مواد غذایی و پلاک از بین دندانها می شود. مسواک زدن فقط حدود 60 درصد از سطح دندان را تمیز می کند.

پروتزهای تمیز: هر چیزی که وارد دهان شما شود ، از جمله دندان مصنوعی ، یک پل یا یک محافظ دهان ، باید طبق دستورالعمل روزانه تمیز شود. تمیز کردن از ایجاد باکتری ها و انتقال مجدد آن به دهان جلوگیری می کند. تغییر مسواک هر 2 تا 3 ماه به دلایل مشابه نیز مهم است.

زبان قلم مو: باکتری ها ، مواد غذایی و سلول های مرده معمولاً بر روی زبان ایجاد می شود ، به خصوص در افراد سیگاری یا افرادی که دارای دهان مخصوصاً خشکی هستند. یک اسکرابر زبان گاهی می تواند مفید باشد.

از خشکی دهان خودداری کنید: آب زیادی بنوشید. از الکل و دخانیات که هر دو دهان را آب بدن می کنند ، خودداری کنید. جویدن آدامس یا مکیدن شیرین ، ترجیحا بدون قند ، می تواند به تحریک تولید بزاق کمک کند. اگر دهان به صورت مزمن خشک باشد ، پزشک ممکن است داروهایی تجویز کند که جریان بزاق را تحریک کند.

رژیم غذایی: از پیاز ، سیر و غذاهای پرادویه خودداری کنید. غذاهای قندی همچنین با بوی بد دهان مرتبط است. مصرف قهوه و الکل را کاهش دهید. خوردن صبحانه که شامل غذاهای خشن است می تواند به تمیز کردن قسمت پشت زبان کمک کند.