فیلترینگ با توییتر چه کرد؟

با وجود تشدید فیلترینگ از پایان شهریور ماه امسال و دسترسی سخت‌تر به شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده مثل توییتر، تعداد کاربران فعال توییتر فارسی ۴۶ درصد رشد پیدا کرده است. این موضوع در حالی است که تعداد کاربران فعال اینستاگرام در همین بازه زمانی ۶۹ درصد کاهش داشته است.

نگاهی به تحلیل نمودارهای فعالیت کاربران توییتر فارسی که توسط لایف وب انجام شده بیانگر آن است که فعالیت در این شبکه اجتماعی نه تنها در پی فیلترینگ شدید کاهش پیدا نکرده، بلکه با افزایش هم همراه بوده است. از سویی دیگر بر اساس این گزارش می‌توان گفت محدودیت‌های اینترنت، حریف روند صعودی فعالیت در توییتر فارسی و کاربران آن نشده است.

صعود از دیوار فیلترینگ

به گزارش دیجیاتو، پلتفرم داده‌کاوی لایف وب در گزارشی آماری به مقایسه فعالیت کاربران توییتر فارسی قبل و بعد از تشدید فیلترینگ در ۳۰ شهریور پرداخته است. براساس این گزارش و با نگاهی به آمارهای منتشر شده در آن، به نظر می‌رسد برخلاف نتیجه‌ای که مسئولان از فیلترینگ داشتند، در زمان تشدید محدودیت‌ها فعالیت کاربران توییتر فارسی افزایش قابل توجهی پیدا کرده است.

محتوای منتشر شده در توییتر فارسی طی روزهایی که شدیدترین میزان فیلترینگ و محدودیت اعمال شده ۱۶۳ درصد و همچنین کاربران فعال ۴۶ درصد و تعداد لایک ۱۸۳ درصد نیز افزایش داشته‌ است. علاوه بر این باید توجه داشت که محتوای منتشر شده در این مدت بیشتر از همه شامل ریتوییت بوده است.

لایف‌وب در گزارش آماری خود فعالیت کاربران در توییتر فارسی را در مدت مشابه یک ماه قبل و یک ماه بعد از اعمال محدودیت‌های اینترنت مورد بررسی قرار داده است. بر اساس بررسی‌های انجام شده از تاریخ ۲۴ شهریور ماه ۱۴۰۱، میزان محتوای منتشر شده در در توییتر فارسی روندی صعودی را آغاز کرده است.

چند روز بعد در ۳۰ شهریور ماه که بیشترین محدودیت‌های دسترسی به اینترنت در ایران اعمال شد، در توییتر رشد فعالیت کاربران ایران ادامه پیدا کرد و در روز اول مهر به اوج خود رسید. این در حالی است که آمارها و بررسی‌های قبلی این پلتفرم داده‌کاوی بیانگر کاهش فعالیت و دسترسی به پلتفرم‌های بین‌المللی دیگر مثل اینستاگرام بود.

به نظر نمی‌رسد کاربران پیشین اینستاگرام و توییتر به یک میزان از سد فیلترینگ عبور کرده‌ باشند. بیشتر کاربران فارسی‌زبان در شبکه جهانی اینترنت، با گذر از فیلترینگ، توییتر را انتخاب کرده‌اند و افزایش ۴۶ درصدی کاربران نشان‌دهنده تغییر ذائقه کاربران در استفاده از شبکه اجتماعی است.

تولید محتوای توییتر فارسی به سمت ریتوییت رفت

همان‌طور که پیش از این اشاره شد، ریتوییت بیشترین محتوای تولید شده در این مدت بوده است. بر اساس آماری که لایف‌وب منتشر کرده ریتوییت از ۳۴ درصد در ماه قبل از تشدید فیلترینگ به ۷۶ درصد بعد از تشدید فیلترینگ افزایش پیدا کرده است.

این در حالی است که محتوای تولید شده از ۱۱ درصد توییت در ماه قبل از تشدید فیلترینگ به ۵ درصد، ریپلای از ۵۲ درصد به ۱۷ درصد و کوت از ۳ درصد به ۲ درصد کاهش پیدا کرده است.

افزایش تعداد کاربران فعال در توییتر فارسی و همچنین مسیر تولید محتوای این کاربران نشانه‌ای از تاثیرپذیری آنها در مقابل شرایط اجتماعی اخیر و چالش‌های جامعه است. هرچند تصور می‌شد فیلترینگ منجر به کاهش دسترسی کاربران به اینستاگرام شده، اما افزایش فعالیت کاربران توییتر فارسی نکته‌ای است که تا حد زیادی بی‌اثر بودن فیلترینگ را نشان می‌دهد.

نباید فراموش کرد نوع کاربران توییتر و اینستاگرام تفاوت قابل توجهی با هم دارند. کاربران توییتر بر اساس جنس و ماهیت این شبکه اجتماعی بیشتر فعالیت‌های مطالبه‌گرایانه خود را از این شبکه اجتماعی دنبال می‌کنند. این کاربران اغلب افراد جوان‌تر جامعه یا افرادی هستند که با تکنولوژی ارتباطی نزدیکی بیشتری دارند. از همین رو به نظر می‌رسد توییتری‌ها دسترسی‌شان به امکاناتی مثل انواع فیلتر شکن برای دور زدن فیلترها بیشتر است.

این در حالی است که کاربران اینستاگرام دسترسی محدودتری به فیلترشکن دارند. این شبکه اجتماعی پیش از این در ایران به بازارگاهی اجتماعی تبدیل شده بود برای زنان کارآفرین که با حداقل امکانات کسب درآمد کنند. در نهایت اما دسترسی قشری که از اینستاگرام در راستای تامین معیشت استفاده می‌کردند به این شبکه اجتماعی حذف شده است و کسب و کارها با مشکلات اقتصادی زیادی همراه شده‌اند.

چندی پیش رئیس سازمان پدافند غیرعامل اعلام کرده بود که فیلترینگ اینستاگرام تصمیمی هوشمندانه بود و باید دید آیا اساسا فیلتر کردن پلتفرمی برای جوانان که بیشترین قشر این کشور را تشکیل می‌دهند، کاری هوشمندانه است یا خیر؟